Het lukt maar niet om tot een akkoord te komen met de nieuwe Griekse regering over het hervormingsbeleid en de aanpak van de schuldenproblematiek. Belangrijk obstakel lijkt te zijn dat Griekenland zichzelf erg zielig vindt, terwijl andere eurolanden vinden dat dat wel meevalt.
Het zoveelste overleg tussen de nieuwe Griekse regering en zijn Europese partners liep maandagavond al snel vast. De Griekse minister van Financiën Yanis Varoufakis wekte de indruk dat het vooral om semantische kwesties gaat, dus het vinden van een gezamenlijke formulering voor een akkoord.
Maar onderliggend lijkt er toch meer aan de hand. De nieuwe Griekse regering van de radicaal-linkse Syrizapartij hecht nog altijd zeer sterk aan zijn verkiezingsbeloften. Voortzetting van het oude Europese steunprogramma is voor Syriza onverteerbaar. Omgekeerd wil onder meer Duitsland de Grieken geen vrijbrief geven om eerder gemaakte hervormingsafspraken eenzijdig overboord te zetten en vervolgens te gaan onderhandelen over nieuwe afspraken.
Op 28 februari loopt het oude steunprogramma voor Griekenland af (dus miljardenleningen in ruil voor forse bezuinigingen en economische hervormingen). Ligt er geen nieuwe deal, dan kan Griekenland naar verwachting al in maart in betalingsproblemen komen.
Griekse staatsschuld is hoog
De kern van de onderlinge wrevel lijkt te bestaan uit verschillende opvattingen over hoe zwaar Griekenland het heeft.
Minister Varoufakis wijst graag op de torenhoge Griekse staatsschuld, die meer dan 170 procent van het nationaal inkomen bedraagt. Onderstaande tabel, met prognoses van de Europese Commissie, lijkt de Griekse minister op het eerste gezicht gelijk te geven.
(klik voor uitvergroting)
Als je redeneert dat de Griekse staatsschuld onhoudbaar is, kom je al snel uit op een deal waarbij er een vorm van schuldverlichting komt en de Griekse regering iets meer lucht krijgt om de economie met groeibevorderende maatregelen een zetje te geven.
Griekse rentelast is niet uitzonderlijk
Maar er is ook een andere kant van het verhaal. Griekenland heeft de afgelopen jaren ruimhartig steun gekregen van zijn Europese partners en het Internationaal Monetair Fonds (IMF), op voorwaarde van een stringente sanering van de overheidsfinanciën en hervormingen die de aanbodkant van de economie moeten versterken.
Dat heeft pijn gedaan, maar er is meer dan de op zich hoge staatsschuld van 240 miljard euro. De rente die Griekenland op veel van zijn nieuwe leningen moet betalen is relatief erg laag - veel lager dan wat Griekenland zou moeten betalen, als het land bij internationale beleggers zou willen aankloppen.
Directeur Daniel Gros van het Center for European Policy Studies heeft er in dit verband op gewezen dat de feitelijke rentelasten op de Griekse staatsschuld, afgezet tegen het nationaal inkomen, een heel ander beeld geven van vermeende uitzonderingspositie van Griekenland.
En dat blijkt ook wel uit onderstaande tabel (bron: Europese Commissie, klik voor uitvergroting).
Hieruit valt af te lezen dat de rentebetalingen van de overheid dit jaar naar verwachting op 3,7 procent van het nationaal inkomen uitkomen in Griekenland, als het land zich houdt aan het huidige hervormingsprogramma. Dat is lager dan bijvoorbeeld de rentebetalingen waar Ierland, Portugal en Italië mee te maken hebben.
Ofwel: Griekenland wordt met de rentebetalingen op de staatsschuld al flink gematst en springt er niet slecht uit vergeleken met andere probleemlanden.
Sociaal drama: hoe zielig is Griekenland?
De Griekse regering kan natuurlijk de tegenwerping maken dat de sociale situatie in Griekenland dramatisch is: pensioenen zijn gekort, lonen zijn gedaald en massa-ontslagen hebben geleid tot een torenhoge werkloosheid van naar verwachting 25 procent van de beroepsbevolking dit jaar.
Maar ook hier zijn er andere eurolanden die kunnen wijzen op vergelijkbare sociale drama's. Wat betreft de werkloosheid is vooral Spanje goed vergelijkbaar. In dat land komt de werkloosheid volgens de Europese Commissie dit jaar op zo'n 22,5 procent uit. Portugal zit met 13,4 procent werkloosheid in 2015 een stuk lager, maar ook daar gaat het nog steeds om grote aantallen werklozen.
Belangrijkste voorwaarde om tot een nieuw akkoord te komen met Griekenland lijkt dus te liggen bij een gedeeld gevoel over het zieligheidsgehalte van het land. En nu maar afwachten of de eurolanden daar uitkomen...
Oeps! We konden je formulier niet vinden.
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl